Kenmerken van het Narcistisch Slachtoffer Syndroom (NSS)

Langdurig emotioneel misbruik door iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis kan ernstige gevolgen hebben. Deze gevolgen staan bekend als het Narcistisch Slachtoffer Syndroom (NSS) en treden vaak op tijdens of na een destructieve relatie. NSS wordt nog vaak miskend, terwijl snelle (h)erkenning cruciaal is om gepaste hulp te bieden en te kunnen herstellen.

Hieronder vind je een lijst van veelvoorkomende kenmerken. Herken je jezelf hierin? Neem deze signalen serieus en overweeg professionele ondersteuning.

Herken jij deze kenmerken?

Je voelt je vaak totaal uitgeput

• Je blijft je grenzen verleggen en geeft steeds meer.
• Je neemt te veel verantwoordelijkheid op je schouders.
• Onveiligheid in je leven zorgt ervoor dat je moeilijk tot rust komt.

Je weet niet meer wie je bent

• Het voelt alsof je persoonlijkheid is uitgegomd.
• Je kent jezelf alleen nog in relatie tot de narcist.

Je relatie is onvoorspelbaar

• Het gedrag van de narcist kan plotseling omslaan van liefdevol naar extreem gemeen.
• Woorden en daden komen vaak niet overeen, waardoor je niet weet wat je kunt verwachten.

Je lijdt aan angst en paniekaanvallen

• Het voelt alsof je in een emotionele oorlog leeft, en je voortdurend moet opletten, net als in een mijnenveld.
• Je hebt nachtmerries en worstelt met gevoelens van angst en controleverlies.

Je hebt moeite met slapen

• Je voelt je onveilig en blijft alert, zelfs bij het slapen.
• Je durft niet in te slapen omdat je bang bent dat er iets gaat gebeuren.

Je kunt niet loskomen van de narcist

• Je hunkert naar liefde en goedkeuring van de narcist, zelfs als de relatie destructief is.
• Je blijft hem/haar verdedigen en idealiseren, zelfs na een breuk.

Je zoekt constant schuld bij jezelf

• Alles lijkt jouw schuld te zijn, volgens de narcist.
• Je neemt automatisch verantwoordelijkheid voor problemen, zelfs als dit onterecht is.

Je handelt destructief

• Je verwaarloost jezelf, je relaties en je passies.
• Je omgeving lijdt onder jouw emotionele toestand.

Je zelfvertrouwen is aangetast

• Manipulatie door de narcist heeft je vertrouwen in jezelf volledig ondermijnd.
• Je bent gaan geloven dat de narcist beter weet wat goed voor je is dan jijzelf.

Je twijfelt aan je mentale gezondheid

• Je waarnemingen worden constant in twijfel getrokken (gaslighting).
• Je hoort steeds dat jij het probleem bent, wat je eigenwaarde aantast.
• Er wordt je aangeraden hulp te zoeken (door projectie van hem/haar).

Je voelt schaamte en schuld

• Je schaamt je voor wie je bent en voelt je constant ‘niet goed genoeg’.
• De narcist draait alles zo dat jij je verantwoordelijk voelt voor wat er misgaat.

Je hebt wantrouwen ontwikkeld

• Je vindt het moeilijk om veilige en onveilige mensen te onderscheiden.
• Onveiligheid voelt bijna vertrouwd, omdat je eraan gewend bent geraakt.

Je ervaart hulpeloosheid en verlies

• Je hebt het gevoel vast te zitten en geen uitweg te zien.
• Je rouwt om de illusie van een relatie die nooit echt was.

Verschil met andere psychische aandoeningen:

Veel kenmerken van het narcistisch slachtoffer syndroom (NSS), komen ook terug bij andere psychische klachten. Het uitzonderlijke aan het narcistisch slachtoffer syndroom is echter dat dit het gevolg is van het feit dat het slachtoffer er alles aan doet om te proberen samen te leven met de narcist. Overleven in zo’n destructieve relatie zorgt voor veel innerlijke conflicten, waardoor er een aantal specifieke afweermechanismen worden opgeroepen.

Er zijn vier zeer specifieke kenmerken die duidelijk verschillend zijn ten opzichte van andere psychische aandoeningen.

1. Traumabonding (Stockholm Syndroom)
   Slachtoffers voelen zich ondanks het misbruik verbonden met de narcist, wat weggaan extreem moeilijk maakt.

2. Cognitieve dissonantie
   Tegenstrijdige gedachten (bijvoorbeeld blijven vs. vertrekken) zorgen voor innerlijke conflicten en versterken de destructieve band.

3. Gaslighting
   De narcist manipuleert je realiteit zodanig dat je volledig aan jezelf gaat twijfelen.

4. Posttraumatisch Stress Syndroom (PTSS)
   Flashbacks, nachtmerries en constante spanning maken het moeilijk om verder te gaan na de relatie.

Herken je jezelf in deze kenmerken?

Het kan overweldigend zijn om je in deze signalen te herkennen, maar je hoeft hier niet alleen doorheen te gaan. Met de juiste begeleiding kun je jezelf terugvinden en voorkomen dat je opnieuw wordt beschadigd.

Als therapeut gespecialiseerd in narcistisch misbruik kan ik je helpen om de gevolgen snel te herkennen en te werken aan herstel.